National Reserve Bank of Tonga

Ngaahi Liliu ki he Tohi Tu’utu’uni Ngāue ki hono Pule’i ‘o e Fetongi Pa’anga Muli

Na’e tali ‘e he Poate ‘a e Pangikē Pule´ ‘i he’enau fakataha ‘i Fepueli 2023´, ‘a e ngaahi liliu ki he Tohi Tu’utu’uni Ngāue ki hono Pule’i ‘o e Fetongi Pa’anga Muli ´ ‘i he taumu’a ke fakafaingofua‘i ‘a e ngaahi totongi pa’anga ki muli´.Na‘e ‘uluaki tuku atu ‘a e Tohi Tu’utu’uni ko´ eni ‘i Sepitema 2018´ ‘i he malumalu ‘o e Lao ki he Pule‘i ‘o e Fetongi Pa’anga Muliˊ 2018. Ko e Tohi Tu‘utu‘uni ko eni´ ‘oku ne fakaikiiki ai ‘a e kalasi kehekehe ‘o e totongi pa’anga ki muli´, ngaahi fakamatala falala‘anga fakapepa ‘a ia ‘oku totonu ke ngāue‘aki ‘e he ngaahi pangikee´, ngaahi kautaha fakafetongi pa‘anga muli´ mo e Pangike Pule´ kimu‘a pea nau faka‘atā ke fai ha fa‘ahinga totongi pa‘anga ki muli, pea pehē ki he ngaahi fakangatangata ki he ngaahi pangikee´ mo e ngaahi kautaha fakafetongi pa‘anga muli´ ke nau fakahoko ai e ngaahi totongi pa‘anga ki muli´. ‘E kamata ngaue‘aki ‘a e Tohi Tu‘utu‘uni´ ni ‘i he ‘aho ‘o 1 Sune 2023.

‘Oku kau ‘i he ngaahi tefito'i liliu ‘a e:

1. Foomu fo’ou ‘e ua ki he Fetongi Pa’anga Muli
   • Foomu G ki hono tuku atu pē liliu ‘o ha ngaahi naunau ki he ‘inivesii´ pē sekulitī (‘ikai ke kau ki ai ‘a e ngaahi ma’u ‘inasi ‘i he ngaahi kautaha´ [shares]);
   • Foomu H ki hono fakaava ‘o ha ‘Akauni Pa’anga Muli.
2. ‘Akauni Pa’anga Muli
   • Ta‘ofi e tu’utu’u’ni ki ha fakahū ki he / pē toho mei´ he ‘akauni pa‘anga muli mei´ he/ki he ‘akauni pa’anga Tonga pe ko ha ‘akauni pa‘anga muli ‘e taha, ke ‘uluaki fakafetongi ia ki hono mahu‘inga ‘i he Pa‘anga Tonga´ pea toki fakafetongi fakafoki ki hono mahu‘inga ‘i he pa‘anga muli´. Ko hono fakafaingofua‘i eni ‘a e ngāue ma‘ae kakai´ pea fakasi‘isi‘i ‘a e mole mei´ he fakafetongi pa’anga muli´ mo e ngaahi totongi fakapangikee´ (fees).
   • Fakama‘ala‘ala ‘oku ‘ikai ke fiema‘u ke toe fakamafai‘i mei´ he Pangikē Pule´ ha ngaahi totongi mei ha ‘Akauni Pa’anga Muli.
3. Founga Fakapale
   • ‘Oku fakahū mai ha founga fo’ou ki hono fakapale‘i ‘o e kau kasitoma´ ‘o makatu’unga ‘i he‘enau tauhi ‘a e ngaahi tu‘utu‘uni ‘i he Tohi Tu‘utu‘uni ki hono Pule‘i ‘o e Fetongi Pa‘anga Muli´. ‘E ‘i ai ‘a e lisi ‘o kinautolu ‘e ‘ikai ke toe fiema’u ha ngofua ki he’enau ngaahi totongi pa’anga ki muli ‘e tuku atu ki he ngaahi pangikee´ pea moe ngaahi kautaha fakafetongi pa’anga muli.
4. Fakangatangata ki he ngaahi mahu’inga fakafetongi
   • Hilifaki ‘a e fakangatangata ki he ngaahi mahu‘inga ‘o e fakafetongi pa‘anga muli ‘oku tuku atu ‘e he ngaahi kautaha kuo fakamafai‘i ke fakafetongi pa’anga muli´, ki he’enau kau kasitoma´ ‘i he malumalu ‘o e Kupu 6(2)(c) ‘o e Lao ki he Pule’i ‘o e Fetongi Pa’anga Muliˊ 2018. Ko e fakangatangata ko eni ‘i he ngaahi talafi faka‘elekitolōnika ki muli (TT) pē ‘o e pa’anga ‘Amelika (USD), pa’anga ‘Aositelelia (AUD), pea mo e pa‘anga Nu‘usila (NZD). Na‘e ‘osi ngāue’aki e fakangatangata ko eni´ ki he ngaahi pangikee´ pē talu mei he ta’u 2009, ka koe‘uhi ke potupotu tatau e ngaahi kupu´, ‘oku fakakau atu leva ki ai mo e ngaahi kautaha fakafetongi pa'anga muli´ ‘i he liliu fo’ou ko eni. Ko e fakangatangata ko eni´ ko e konga ia ‘o e ngāue ‘a e Pangikē Pule´ ki hono fakasi‘isi‘i ‘a hono uesia ‘e he hikihiki ‘i he totongi koloa fakamāmani lahi´ ‘a e ivi fakatau ‘o e ngaahi fāmili´ mo e kautaha´.

‘Oku kei hokohoko atu pē ‘a hono fakafaingamālie’i ‘e he Pangikē Pule´ ha ‘ātākai ‘oku malu ki hono fakahoko ‘a e ngaahi fakafetongi pa’anga muli ‘a e kakai ‘o e fonua´ mo e ngaahi pisinisi´. ‘I he taimi tatau, ‘e tokanga ‘a e Pangikē Pule´ ki hono siofi ‘a e tu’unga ‘o e pa’anga mohe´ ke tauhi e ma’uma’uluta ‘a e tu’unga faka’ekonōmika ‘a e fonua´. Kuo fakamafai’i ‘e he Kupu 11(3) mo e Kupu 29 ‘o e Lao ki he Pule’i ‘o e Fetongi Pa’anga Muliˊ 2018 ke hilifaki ha ngaahi tautea kiate kinautolu kotoa pē tenau maumau’i ‘a e ngaahi tu’utu’uni kuo tuku atu ‘e he Pangikē Puleˊ ‘i he Lao ni.

‘Oku ‘oatu heni ‘a e fanongonongo΄ ni ki he kakai ‘o e fonua΄ mo kole ho‘omou tokoniˊ ki hono fakahoko ‘a e ngaahi tu’utu’uni ‘a e Lao ki he Pule’i ‘o e Fetongi Pa’anga Muli 2018. 

Faka'eke'eke

Pangike Pule Fakafonua ‘o Tonga
Fasi mo e Afi
NUKU'ALOFA

Telefoni: (676) 24057
Fax: (676) 24201
Meili 'Elekitolonika: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Ngaahi Naunau

Ongoongo 'i he Lea Faka-Pilitania  149 KB - Ma'u atu ha tatau 'o e ongoongo.

Ongoongo 'i he Lea Faka-Tonga  126 KB - Ma'u atu ha tatau 'o e ongoongo.